Windykator nie jest komornikiem! 5 rzeczy, których nie ma prawa zrobić

Dostałeś telefon od windykatora, który grozi zajęciem konta albo zapowiada wejście do mieszkania? STOP. Zanim dasz się zastraszyć, warto wiedzieć jedno: windykator to nie komornik i ma zupełnie inne uprawnienia. W Polsce wiele osób zadłużonych nie odróżnia tych dwóch funkcji, a firmy windykacyjne często żyją z tej niewiedzy. Ten artykuł pokazuje konkretnie i po ludzku: czym się różni windykator od komornika, czego NIE może zrobić windykator i jak skutecznie bronić się przed nadużyciami.

1. Windykator a komornik – podstawowa różnica

Zacznijmy od fundamentu:

• Komornik to funkcjonariusz publiczny, który działa na podstawie tytułu wykonawczego (np. wyroku sądu) i ma prawo zajmować konto, pensję, majątek. Działa w imieniu państwa.
• Windykator to pracownik prywatnej firmy, której celem jest odzyskanie należności bez drogi sądowej. Może pisać, dzwonić, przekonywać – ale nie może egzekwować.

Prawo po stronie komornika: kodeks postępowania cywilnego.

Prawo po stronie windykatora: prawo cywilne + umowy handlowe.

Co to znaczy dla Ciebie? Windykator nie ma prawa do niczego, co wymaga przymusu. A świadomość tego to Twoja tarcza.

1.1 Cytaty z przepisów prawa, które pokazują różnicę:

• Art. 759 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego: "Egzekucję sądową przeprowadza komornik przy sądzie rejonowym, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania dłużnik."
• Art. 1 ust. 1 ustawy o komornikach sądowych: "Komornik działa jako funkcjonariusz publiczny, wykonując czynności egzekucyjne wynikające z tytułów wykonawczych."

Windykator nie ma takiej podstawy prawnej – jego działania są cywilne i nie mogą naruszać praw jednostki.

2. Pięć rzeczy, których windykator NIE MOŻE robić

2.1 Wchodzić do mieszkania

Windykator nie ma prawa wejść do Twojego domu bez Twojej zgody. Wtargnięcie może być kwalifikowane jako naruszenie miru domowego (art. 193 Kodeksu karnego).

2.2 Zajmować pensji lub konta bankowego

Tylko komornik działający na podstawie tytułu wykonawczego może dokonać zajęcia wynagrodzenia, rachunku bankowego lub świadczeń. Windykator nie ma takich kompetencji.

2.3 Rozmawiać z osobami trzecimi o Twoim długu

Windykator nie może dzwonić do członków rodziny, sąsiadów ani pracodawcy, by mówić o Twoim zadłużeniu. To narusza RODO i dobra osobiste.

2.4 Straszyć konsekwencjami prawnymi, które nie istnieją

Nie może mówić, że „zaraz przyjdzie komornik”, jeśli nie ma wyroku sądowego. Nie może też grozić więzieniem za długi cywilne.

2.5 Używać presji psychicznej i nękać

Dzwonienie kilkanaście razy dziennie, wysyłanie gróźb SMS-owych czy e-mailowych to stalking – przestępstwo z art. 190a Kodeksu karnego.

3. Co windykator MOŻE robić zgodnie z prawem

Windykator działa na podstawie umowy cywilnej z wierzycielem i może podejmować działania polubowne:

• Kontaktować się z Tobą telefonicznie lub listownie.
• Wysyłać wezwania do zapłaty.
• Proponować ugodę lub plan spłaty.
• Wystąpić do sądu o nakaz zapłaty (jeśli wierzyciel zleci sprawę).

Ma obowiązek:

• Przedstawić, w imieniu jakiej firmy działa.
• Udokumentować istnienie długu.
• Zaprzestać kontaktu na Twoje żądanie, jeżeli zgłosisz sprawę jako nękanie.

4. Najczęstsze triki firm windykacyjnych

Firmy windykacyjne potrafią być bardzo kreatywne w swoich metodach, balansując na granicy prawa. Oto najczęstsze triki, które mają Cię przestraszyć lub zmanipulować:

4.1 Podszywanie się pod komornika

Windykatorzy celowo wysyłają pisma, które wyglądają jak urzędowe zawiadomienia – z pieczęciami, terminami i powołaniami na „dział egzekucji”. Wszystko po to, byś uwierzył, że to już komornik.

Jak reagować: Żądaj numeru sprawy sądowej, kopiuj korespondencję i zgłoś sprawę do UOKiK jako wprowadzanie w błąd.

4.2 Straszenie BIK-iem i rejestrami dłużników

Grożenie wpisaniem do BIK lub BIG często ma niewiele wspólnego z realiami. Wpis do BIK możliwy jest tylko w przypadku zobowiązań bankowych.

Jak reagować: Zapytaj, do jakiego rejestru ma trafić Twój dług i na jakiej podstawie. W razie wątpliwości – zgłoś do UODO.

4.3 Dzwonienie z numerów zastrzeżonych lub zagranicznych

To sposób na obejście blokad i utrudnienie identyfikacji nadawcy. Może być też stosowane w celu wywarcia presji psychicznej.

Jak reagować: Masz prawo nie odbierać i zablokować numer. Dokumentuj połączenia jako dowód nękania.

4.4 Groźby „ostatecznej wizyty terenowej”

Windykatorzy zapowiadają „ostatnią wizytę terenową”, często z dopiskiem, że „jeśli nie zastaniesz przedstawiciela, sprawa trafi do sądu”. Takie wizyty są pozbawione podstaw prawnych.

Jak reagować: Poinformuj, że nie wyrażasz zgody na kontakt osobisty. W razie wtargnięcia – zgłoś naruszenie miru domowego.

4.5 Działania w święta, wieczorami, w weekendy

Kontakt w godzinach wieczornych, w święta czy w weekendy ma na celu złamanie Twojej bariery psychicznej. To próba wywołania wstydu i presji przed rodziną.

Jak reagować: Zgłaszaj takie sytuacje. Nękanie poza godzinami pracy może być podstawą do skargi lub pozwu cywilnego.

5. Co robić, gdy windykator przekracza granice?

• Zbieraj dowody: notuj godziny telefonów, nagrywaj rozmowy, zachowuj SMS-y i e-maile.
• Zażądaj komunikacji wyłącznie listownej.
• Zgłoś nękanie do UOKiK, Rzecznika Finansowego lub policji.
• Skontaktuj się z prawnikiem lub skorzystaj z bezpłatnej pomocy prawnej.

Nie bój się zgłaszać nadużyć – to nie Ty łamiesz prawo.

6. Podsumowanie i działania ochronne

Windykator nie ma takich uprawnień jak komornik. Jeśli działa niezgodnie z prawem – możesz i powinieneś się bronić.

Twoje podstawowe prawa:

• Masz prawo do informacji.
• Masz prawo odmówić rozmowy.
• Masz prawo do prywatności.
• Masz prawo do ochrony przed nękaniem.

Zachowuj spokój, dokumentuj działania windykatora i działaj świadomie. Strach to ich narzędzie – wiedza to Twoja broń.